Nieopodal Barbakanu, na rogu ulic Basztowej i Zacisze jest usytuowany okazały budynek, będący obecnie siedzibą Marszałka i Wojewody Małopolskiego. Gmach ten powstał na początku XX w. dla pomieszczenia urzędów Starostwa Krakowskiego i nazywany był czasem pałacem delegackim, gdyż oficjalna nazwa starosty brzmiała: Cesarsko-Królewski Delegat Namiestnictwa. Plany budynku Starostwa zostały sporządzone w Namiestnictwie lwowskim przez inżyniera Alfreda Broniewskiego. Prace budowlane prowadziła przypuszczalnie od 1900 r. firma Sebastiana Jaworzyńskiego, a nadzorował je radca budowlany Starostwa Józef Sare. Dwa lata później gmach został wyposażony w piece z kaflarni Maurycego Barucha, a roboty malarskie wykonał Antoni Tuch. W czerwcu 1903 r. do nowego budynku przewieziono meble i pozostałe wyposażenie z dotychczas zajmowanych przez Starostwo pomieszczeń w Rynku Głównym. W 1930 r. nadbudowano trzecie piętro, oddzielone od niższych gzymsem, a w 1960 r. dobudowano czwarte skrzydło od ul. Worcella, zamykając w ten sposób dziedziniec jako wewnętrzny.

BUDYNEK DAWNEGO CK STAROSTWA W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2006) CC BY SA 3.0

W czasie funkcjonowania Starostwa w budynku mieściły się m.in. Urząd Podatkowy, Rada Szkolna Okręgowa, lekarz powiatowy, poczta i telegraf. Piętro skrzydła frontowego zajmowało reprezentacyjne mieszkanie starosty składające się z dwunastu pokoi. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, od 1921 r. był tu Urząd Województwa Krakowskiego. Po 1950 r. urzędujące tu władze nazywano Wojewódzką Radą Narodową. W 1973 r. przywrócono wojewodę jako organ administracji, wkrótce jednak, w 1975 r., utworzono niewielkie Województwo Miejskie Krakowskie, skutkiem czego przestał istnieć Urząd Wojewódzki, a jego funkcje przejął Urząd Miasta. Po kolejnej reformie w 1990 r. urzędował tutaj Wojewoda Krakowski, a od 1999 r. – Małopolski.

Reprezentacyjną siedzibę Starostwa wzniesiono na planie zbliżonym do litery U. Wystrój zewnętrzny utrzymany jest w duchu późnego historyzmu, z boniowanymi ścianami parteru, a powyżej ceglanymi oraz ozdobnymi obramieniami okien. Główne wejście do budynku oraz narożniki podkreślono wysuniętymi ryzalitami. Osią gmachu jest hol wejściowy z reprezentacyjnymi schodami. Do dzisiaj zachował się jego wystrój: kamienne schody i tralkowa balustrada, architektoniczna dekoracja ścian i plafon z narożnymi kartuszami na sklepieniu.

Tekst: B. Sanocka (2008)