Gmach Towarzystwa Lekarskiego, zaprojektowany w 1903 roku (realizacja: 1904) przez Władysława Kaczmarskiego współpracującego z Ignacym Sowińskim, stał się niemal natychmiast słynny, głównie dzięki talentowi Stanisława Wyspiańskiego. Artysta zrealizował projekt wystroju wszystkich wnętrz dla Towarzystwa zgodnie z ówczesnymi światowymi, nowatorskimi tendencjami: przestronnej sali posiedzeń, biblioteki, czytelni, pomieszczeń przeznaczonych dla pracowników zarządu, a nawet toalet. Stało się tak dzięki prezesowi Towarzystwa, doktorowi Julianowi Nowakowi, zgodnie z życzeniem którego Wyspiański mógł podporządkować wszystkie elementy wystroju naturze i zrealizować niezwykłą jak na owe czasy koncepcję.

DOM TOWARZYSTWA LEKARSKIEGO W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2013) CC BY SA 3.0

Wiele elementów z pierwotnego wystroju zachowało się do dziś, niestety niektóre jedynie jako projekty, np. motyw pelargonii z dekoracyjnego fryzu polichromii sali posiedzeń, przechowywany w Muzeum Narodowym. W największy zachwyt wprawia reprezentacyjna klatka schodowa z dekoracyjną balustradą oraz zrekonstruowany w 1972 roku po zniszczeniach wojennych witraż Apollo spętany – personifikacja układu heliocentrycznego. Charakterystyczny motyw liści i kwiatów kasztanowca na balustradzie należy do czołowych przykładów polskiej secesji. Należy też dodać, że budynek – który miał pełnić funkcje klubowe – został wyposażony we wszystkie nowinki ówczesnej techniki: instalację elektryczną, wodno-kanalizacyjną, centralne ogrzewanie, a nawet elektryczne wentylatory i telefon. W murach domu poza Towarzystwem Lekarskim dziś mieści się także kilka innych instytucji, w tym Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ.

Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2013)