przeskocz do treści

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

Dwór obronny w Jeżowie

Dwór w Jeżowie wznosi się pośród drzew, na łagodnie opadającym ku rzece Białej stoku, po zachodniej stronie drogi prowadzącej ze Stróż do Bobowej. Zbudowany został najpewniej pod koniec XV w., a w 1529 r. trafił w ręce Adama Strasza herbu Ogończyk. Przebudował on dwór, obniżając go o jedną kondygnację, a do południowej części z owalną wieżą dobudował tej samej szerokości część północną. Prace ukończono w 1544 r., o czym informuje tablica nad wejściem do dworu, z herbem Ogończyk i napisem: „Gdi Pan Bóg Snami Wsytko Miecz Będziemy”.

DWÓR OBRONNY W JEŻOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2004) CC BY SA 3.0

W XVII i XVIII w. Jeżów wielokrotnie zmieniał właścicieli, a na przełomie XVIII i XIX w. znajdował się w tak złym stanie, że na piętrze urządzono spichlerz. Około 1900 r. znalazł się w posiadaniu Kazimierza Ramułta, który podjął się jego odnowy. Po II wojnie światowej budynek znów stał opuszczony. Dopiero w latach 60. XX w. dwór odrestaurowano, przywracając mu wygląd z czasów renesansu. Obecnie pełni on rolę Domu Pracy Twórczej Liceum Sztuk Plastycznych w Tarnowie.

Obronny, gotycko-renesansowy dwór posiadał umocnienia w postaci ostrokołu i fosy, której zarys jest jeszcze widoczny. Na niewielkiej pochyłości od południowego wschodu zachowały się także ślady kwaterowego ogrodu renesansowego. Piętrowy dwór jest posadowiony na wysokich piwnicach, zbudowany z ciosów piaskowca i otynkowany, nakryty dachem gontowym. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się owalna baszta. Jej górna, szersza część wspiera się na kilkunastu kroksztynach (wspornikach) w formie arkadek, obiegających basztę dokoła. Wejście do dworu prowadzi po schodach przy ścianie północnej, pod którymi znajdują się drzwi do wysokich piwnic.

Plan dworu jest zbliżony do kwadratu, podzielonego wewnątrz na cztery podobnej wielkości pomieszczenia. Tylko na piętrze, od strony północnej, znajduje się duża sala, zajmująca połowę budynku. Wewnątrz zachowały się elementy pierwotnej kamieniarki renesansowej: obramienia drzwi, na piętrze kominek z jońskimi pilastrami, a nad drzwiami w zachodniej izbie – tablica adoracyjna przedstawiająca Adama Strasza klęczącego przed upadającym pod krzyżem Chrystusem. Ściany sal zdobią renesansowe malowidła odpowiadające ich przeznaczeniu: krajobrazy i ornamenty roślinne w pokojach mieszkalnych, a wizerunki świętych w dawnej kaplicy.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Dwór obronny w Jeżowie

Inwentaryzacya zabytków Galicyi zachodniej. Powiat grybowski
Publikowany : Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej. T. 1 / [przedm. Maryan Sokołowski]. – Kraków : nakł. Grona Konserwatorów Galicyi Zachodn., 1900 (Kraków : Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego). – XV, 557, [2] s., [7] k. tabl. : il. ; 32 cm, s. 101 – 165

Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : „Wydawnictwo Fundacja”, – 104 s. : il. (w tym kolor.) ; 21 cm
Miejsce wydania : Nowy Sącz, [2005]

Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : Wydawnictwo i Drukarnia Nova Sandec ; Gorlice : Wydział Promocji i Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego w Gorlicach, wyd. 2 rozsz., 156 s. : il. kolor. ; 21 cm, bibliogr. s. 154 – 155
Miejsce wydania : Gorlice, 2009

Rzemiennym dyszlem po dworach
Autor: Maciej Rydel
Publikowany: Spotkania z Zabytkami, 1994, nr 12, s. 30-32

Dwór w Jeżowie. Szlacheckie gniazdo nad Białą Dunajcową
Autor: Piotr Gryglaszewski
Wydawnictwo: Wilczyska : Pszczelarska Oficyna Wydawnicza – Maciej Rysiewicz, słowo wstępne Jan Kieniewicz, oprac. graf. Zbigniew Karaszewski, 127, [1] s. : il. (gł. kolor.) ; 23×24 cm.,bibliogr. s. 118-120, indeks
Miejsce wydania: Bobowa, 2009

Przyczynek do historyi architektury dworu szlacheckiego w Polsce XVI wieku. Jeżów- Szymbark- Drzewica, z 28 cynkotypami z rysunków autora
Autor: Władysław Łuszczkiewicz
Wydawnictwo: Druk. Uniwersytetu Jagiellońskiego, pod zarz. A. M. Kosterkiewicza
Miejsce wydania: Kraków, 1890

Powiat grybowski
Autor: Stanisław Tomkowicz
Publikowany: Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, T. I , wyd. nakładem Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, Kraków, 1900, s. 95-165

Bobowa: historia, ludzie, zabytki
Autor: Karol Majcher
Wydawnictwo: nakładem autora
Miejsce wydania: Bobowa, 1991

Dwór murowany w Polsce w wieku XVI (wieża, kamienica, kasztel)
Autor: Teresa Jakimowicz
Wydawnictwo: Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Nauk o Sztuce, PWN, (Seria: Prace Komisji Historii Sztuki, T. X)
Miejsce wydania: Warszawa-Poznań, 1979

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Jerzy Zygmunt Łoziński, Adam Miłobędzki
Wydawnictwo: „Polonia”
Miejsce wydania: Warszawa, 1967

Zamki w dziejach Polski i Słowacji: między Wisłą a Hornadem. Cz. 2, Od roku 1500 do 1771
Autor: Krzysztof Moskal
Wydawnictwo: Fundacja
Miejsce wydania: Nowy Sącz, 2005

Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego
Autor: Stanisław Kołodziejski
Wydawnictwo: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego
Miejsce wydania: Warszawa, 1994

Zamki i obiekty warowne ziemi krakowskiej
Autor: Agnieszka Sypek, Robert Sypek
Wydawnictwo: Almapress
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993

Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś,  Jerzy Leśniak
Wydawnictwo :  PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Dwór obronny w Jeżowie

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

niedostępny

Lokalizacja:

miejscowość: Jeżów

gmina: Bobowa

powiat: gorlicki

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.