przeskocz do treści

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

Muzeum Etnograficzne w Tarnowie

Muzeum Etnograficzne zostało utworzone jako osobny oddział Muzeum Okręgowego w 1984 r., chociaż zbiór etnograficzny wyodrębniono z jego zasobów już w 1976 r. Jest jednym z sześciu oddziałów Muzeum Okręgowego. Mieści się w parterowym budynku dawnego zajazdu podmiejskiego, pochodzącym z 2. poł. XVIII w.

MUZEUM ETNOGRAFICZNE W TARNOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Muzeum ma w swoich zbiorach kolekcję rzemiosła, sztuki ludowej, strojów regionalnych, a także przedmiotów codziennego użytku. Region, z którego pochodzą eksponaty, obejmuje kilka grup etnograficznych. Należą tu Krakowiacy Wschodni, grupa Pogórzan z zachodniej część Pogórza Ciężkowickiego, ludność podgórska z Pogórza Wielicko-Bocheńskiego i grupa Lachów Sądeckich.

Wśród zorganizowanych przez muzeum w ostatnich latach wystaw warto wymienić prezentowane w 2001 r. „Tradycyjne rzemiosła regionu”. Pokazane zostały wówczas warsztaty rzemieślnicze wraz z pełnym wyposażeniem używanych w nich narzędzi, a także produkowane przez nie wyroby. Można było zobaczyć wnętrze kuźni, warsztat garncarski, kołodziejski, rymarski, stolarski, tkacki, koszykarski, powroźniczy. Niezwykle ciekawa była również wiosenna wystawa z 2004 r., pod nazwą „Ludowe przeżywanie Pasji”. Zgromadzone na niej eksponaty, niezwykle ekspresyjne i barwne, ukazywały ludowe zwyczaje związane z okresem przedwielkanocnym.

W muzeum odbywają się też imprezy cykliczne, prezentowane na dziedzińcu przed budynkiem. Pod nazwą „Rytmy roku” kryją się etnograficzne rejestracje obyczajów ludowych, styczniowy „Tarnowski karnawał” przypomina tradycje kolędnicze, wiosenne „Malowane kamienice” promują ludowe malarstwo z okolic Zalipia, we wrześniu prezentowane są obyczaje żniwne i dożynkowe, a cykl zamykają „Adwentowe posiady” w grudniu, nawiązujące do zapomnianych obyczajów adwentowych.

Muzeum Etnograficzne w Tarnowie posiada ponadto jedyny w Polsce zbiór cyganologiczny. Gromadząca dokumentację historii i kultury Cyganów kolekcja powstała w 1979 r. Oprócz stałej wystawy poświęconej tradycji i historii Romów, w maju, sierpniu i październiku organizowane są imprezy cykliczne związane z obyczajami cygańskimi. Jest to „Cygańskie lato” z ogniskiem, kilkudniowa wędrówka wozami taborowymi z Tarnowa do Szczurowej („Tabor Pamięci”) oraz kończąca sezon „Cygańska Jesień”.

Tekst: Barbara Sanocka, maj 2008

Muzeum Etnograficzne w Tarnowie

Siedemdziesiąt lat Muzeum w Tarnowie [1927-1997]
Autor : Janusz Bogacz, Stanisław Kuboń, Andrzej Szpunar
Wydawnictwo : Tarnów : Muzeum Okręgowe, 228 s., [16] s. tabl. kolor. : il., faks., fot., portr. ; 24 cm, bibliogr. prac pracowników Muzeum s. 206-226
Miejsce wydania : Tarnów, 1997

Dział etnograficzny
Autor : Adam Bartosz                                                                    Publikowany : Muzeum Okręgowe w Tarnowie : dzieje i zbiory / [red. Stanisław Potępa], Tarnów : [b.m.], 1979. 176 s. : faks., fot., portr., rys. ; 21 cm

Dział etnograficzny Muzeum w Tarnowie – działalność w 1973 r.
Autor : Adam Bartosz                                                                    Publikowany : Biuletyn Informacyjny Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków. – Warszawa, nr 11o : 1974, s. 134 – 135

Najciekawsze obiekty etnograficzne pozyskane przez Muzeum w Tarnowie w roku 1974
Autor : Adam Bartosz                                                                       Publikowany : Biuletyn Informacyjny Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków. – Warszawa, nr 114 : 1975, s. 58

Dział etnograficzny Muzeum w Tarnowie – działalność w 1974 r.
Autor : Adam Bartosz                                                                    Publikowany : Biuletyn Informacyjny Centralnego Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków. – Warszawa, nr 114 : 1975, s. 139

Z etnografii regionu tarnowskiego : kultura ludowa regionu i zbiory muzealne
Autor : Anna i Adam Bartoszowie
Wydawnictwo : Tarnów : Muzeum Okręgowe, 91 s. : fot., rys. ; bibliografia s. 58, 24 cm
Miejsce wydania : Tarnów, 1975

Muzeum w Tarnowie
Autor: Paulina Chrzanowska
Publikowany: Lud, t. 39: 1949/51,  s. 444

Muzeum w Tarnowie
Autor: Paulina Chrzanowska
Publikowany: Lud, t. 42: 1955, s. 845-846

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.