zabytek
Fotografie
Ładuję zdjęcia z serwisu Flickr
Stary Dom Zdrojowy w Krynicy
Krynica jest jednym z największych i najbardziej znanych polskich uzdrowisk. Rozsławiły ją wody lecznicze, a także odbywający się tu Europejski Festiwal im. Jana Kiepury, który przyciąga latem do Krynicy miłośników opery, operetki i baletu.
STARY DOM ZDROJOWY W KRYNICY, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0
Krynica pojawiła się w zapiskach jako osada Krzenycze. Była wówczas niewielką, podgórską wsią. Już w 1721 r. jezuita Gabriel Rzączyński pisał o właściwościach leczniczych tutejszych wód, które stały się jednak znane dopiero pod koniec XVIII w., kiedy to wzrosło zainteresowanie górami. W 1790 r. profesor Uniwersytetu Lwowskiego i znawca Karpat, Baltazar Hacqueta, zbadał tutejsze wody mineralne i spopularyzował ich walory.
Na początku XIX w. Krynicę uznano urzędowo za zdrój kąpielowy i w 1807 r. uruchomiono pierwsze łazienki kąpielowe. Budowano drewniane pensjonaty, restauracje i kawiarnie, sklepy, powstał teatr, a w 1889 r. Krynica otrzymała prawa miejskie. W 1876 r. uruchomiono linię kolejową z Tarnowa do Muszyny, a w 1911 r. doprowadzono ją do samej Krynicy. Bywali tu Jan Matejko i Henryk Sienkiewicz oraz Helena Modrzejewska. W latach międzywojennych Krynica była ekskluzywnym kurortem, a swoją niezwykłą popularność zyskała po II wojnie światowej.
W 1884 r., z inicjatywy hr. Alfreda Potockiego, podjęto decyzję o budowie Dworca Zdrojowego, czyli obecnego Starego Domu Zdrojowego. Zarządzająca wówczas Krynicą lwowska Dyrekcja Domen i Lasów rozpisała międzynarodowy konkurs na projekt tegoż domu gościnnego. Pierwszą nagrodę przyznano krakowskiemu architektowi, Janowi Zawiejskiemu (1854-1922).
Stary Dom Zdrojowy (nazywany tak po wybudowaniu w 1939 r. Nowego Domu Zdrojowego) jest wybitnym dziełem architektury neorenesansowej. Wzniesiono go jako murowany i tynkowany, dwupiętrowy budynek z ryzalitem środkowym i dwoma bocznymi. Ryzalit środkowy, pełniący rolę reprezentacyjną, mieści klatkę schodową prowadzącą z parteru do sali balowej na piętrze. We wnętrzach Starego Domu Zdrojowego znajduje się także restauracja, cukiernia, kawiarenka i sklep oraz ponad 200 pokoi. W elewacji tylnej powstały na parterze otwarte werandy wsparte na ozdobnych, żeliwnych słupach.
Po dobudowie dwóch skrzydeł w latach 1923-1924, budynek zyskał plan litery U; jego modernizacji dokonano w latach 1950-1970. Zewnętrzny wygląd Domu Zdrojowego nie uległ większym przekształceniom, wnętrza zaś zachowały wspaniały wystrój architektoniczny z końca XIX w.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Stary Dom Zdrojowy w Krynicy
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Do uzdrowisk małopolskich po zdrowie, urodę, kondycję i relaks
Autor : teksty : Renata Laskowska, konsultacja merytoryczna : Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP
Wydawnictwo : Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych RP : Krynica Zdrój, realizacja : GOS Polska Sp. z o. o. : Szczecin; -198, il.; 21 cm., teksty w jęz. pol,. ang., ros., niem.; publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013
Miejsce wydania : [Krynica, Szczecin], [?]
Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001
Nowe łazienki w Krynicy pod względem architektonicznym, technicznym i balneoterapeutycznym
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: w Drukarni c. k. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Miejsce wydania: Kraków, 1866
Krynica i jej zakład zdrojowo– kąpielowy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: Drukarnia Leona Paszkowskiego
Miejsce wydania: Kraków, 1874
Krynica, jej wody alkaliczno– żelaziste i c. k. Zakład zdrojowo– kąpielowy. (Podręcznik informacyjny)
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: czcionkami Drukarni „Czasu”, pod Zarządem Józefa Łakocińskiego
Miejsce wydania: Kraków, b. r.
Ilustrowany opis c. k. Zakładu Zdrojowego w Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: czcionkami Druk. „Czasu”, pod Zarz. Józefa Łakocińskiego, nakładem c. k. Zarządu Zdrojowego
Miejsce wydania: Kraków, 1880
Bibliografia Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: [2 broszurki po 4 stronice]
Miejsce wydania: b. m. i r. [Kraków, 1880]
Krynica. Statystyczno- lekarski opis c. k. Zakładu Zdrojowego w Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: czcionkami „Czasu” pod Zarządem J. Łakocińskiego, nakł. Zakł. Zdrojowego w Krynicy
Miejsce wydania: Kraków, 1881
Materiały do historii c. k. Zakładu Zdrojowego w Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: Drukarnia „Czasu”
Miejsce wydania: Kraków, 1877
Materyały do historyi c. k. Zakładu Zdrojowego w Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: Druk. Gazety Lekarskiej
Miejsce wydania: Warszawa, 1877
Materyały do historyi c. k. Zakładu Zdrojowego w Krynicy
Autor: Michał Zieleniewski
Wydawnictwo: czcionkami Druk. „Czasu”
Miejsce wydania: Kraków, 1876
Krynica, Muszyna, Żegiestów, Piwniczna i okolice
Autor: Janusz Michalak
Wydawnictwo: Roksana
Miejsce wydania: Krynica, 1997
Krynica
Autor: Grażyna Korbińska
Wydawnictwo: Wydawnictwo Termit, druk: Warszawska Drukarnia Akcydensowa S. A
Miejsce wydania: Warszawa, 1993
Krynica
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1980
Kraina bogata w piękno i talenty
Red.: Ryszard Kumorek
Wydawnictwo: KAW
Miejsce wydania: Kraków, 1984
Krynica
Red.: praca zbiorowa pod red. Feliksa Kiryka
Wydawnictwo: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, Druk i oprawa: Zakład Poligraficzny Wydawnictwa „Augustana”
Miejsce wydania: Kraków, 1994
Uzdrowiska karpackie. Informator dla Kuracjuszy i Turystów
Autor: Zygmunt Kruczek, Agnieszka Weseli
Wydawnictwo: Krajowa Agencja Wydawnicza
Miejsce wydania: Kraków, 1987
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś, Jerzy Leśniak
Wydawnictwo : PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Stary Dom Zdrojowy w Krynicy
Informacje praktyczne
Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: Al. Leona Nowotarskiego 2, Krynica-Zdrój
gmina: Krynica-Zdrój
powiat: nowosądecki
GPS: N: 49° 25' 3'', E: 20° 57' 24''
gospodarz: Sanatorium „Stary Dom Zdrojowy”
www: http://www.ukz.nazwa.pl/index.php/stary-dom-zdrojowy
e-mail: brak
telefon: 18 471 28 18
Obiekty w pobliżu:
- Cerkiew pw. św. Paraskiewy w Kwiatoniu
- Pałac w Nawojowej
- Cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego w Powroźniku
- Zagroda Maziarska w Łosiu
- Sanatorium „Patria” w Krynicy-Zdroju
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75,
NIP: 675 000 44 88
|
Projekt i wykonanie | Polityka prywatności
| Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.