przeskocz do treści

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

woda

Architektura uzdrowiskowa Szczawnicy

Leżąca u stóp Pienin Szczawnica swój uzdrowiskowy charakter zawdzięcza przede wszystkim wodom, które stosuje się w lecznictwie. Szczawy, od których nazwę wzięła sama miejscowość, są jednym z rodzajów wód mineralnych. Proces ich powstawania trwa setki lat i polega na ciągłej filtracji wody deszczowej przez kolejne warstwy geologiczne ziemi – źródeł cennych minerałów. Ich stopień zmineralizowania

Kościół i klasztor oo. Karmelitów Bosych w Czernej
KOŚCIÓŁ I KLASZTOR OO. KARMELITÓW BOSYCH W CZERNEJ, fot. M. Klag (MIK, 2002) CC BY SA 3.0

Zagubiona pośród wąwozów i bukowego lasu Czerna, podobnie jak przed wiekami, ma charakter odizolowanej od świata pustelni. Otacza ją prawie osiemdziesięciohektarowy las, pokrywający wzgórze klasztorne oraz sąsiednie, położone po stronie wschodniej, za rzeką Eliaszówką.

Kościół sióstr Norbertanek w Krakowie
KOŚCIÓŁ SIÓSTR NORBERTANEK W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Przed wiekami obszar dzisiejszej dzielnicy Zwierzyniec i Półwsia Zwierzynieckiego podporządkowany był kapryśnej rzece Wiśle, która nieustannie, to zmieniając bieg koryta, to znów obficie się rozlewając, stwarzała nie lada wyzwanie dla tutejszych mieszkańców. Mnóstwo tu było stawów, bagien i nadbrzeżnych szuwarów. W tej plątaninie wód ludzie budowali osady początkowo tylko na wynioślejszych miejscach, stopniowo jednak przesuwali

Osada młynarska Boroniówka w Grodzisku
OSADA MŁYNARSKA BORONIÓWKA W GRODZISKU, fot. W. Szczekan (MIK, 2016) CC BY SA 3.0

W przeszłości Prądnik nazywany był „życiodajną tętnicą” Krakowa. Określenie to zawdzięcza zapewne istnieniu dużej liczby zakładów wodnych, zlokalizowanych wzdłuż jego koryta i napędzanych siłą przepływającej wody. Były to głównie kuźnie, papiernie, folusze, gdzie obrabiano sukno, szabelnie, w których wykonywano białą broń, browary, gorzelnie oraz prochownie, tartaki i młyny wodne, stanowiące niegdyś bardzo istotne zaplecze przemysłowe

Kaplica „Na Wodzie” w Ojcowie
KAPLICA „NA WODZIE” W OJCOWIE, fot. P. Kasprzycka (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Ojców położony był w granicach zaboru rosyjskiego, dlatego tutejsze uzdrowisko od drugiej połowy XIX wieku najchętniej odwiedzali mieszkańcy Królestwa Kongresowego. Dla nich bowiem wyjazd do galicyjskich – a więc zagranicznych – kurortów był znacznie utrudniony. To właśnie z myślą o tych kuracjuszach dr Stanisław Niedzielski – od 1898 roku dyrektor zakładu hydropatycznego Goplana – zbudował

Kościół pw. Narodzenia NMP w Krużlowej Wyżnej
KOŚCIÓŁ PW. NARODZENIA NMP W KRUŻLOWEJ WYŻNEJ, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Krużlowa to niewielka wieś położona w pobliżu Grybowa, u stóp malowniczej góry Rosochatki. Kojarzona jest przede wszystkim z gotycką rzeźbą Madonny z Dzieciątkiem, którą obecnie możemy podziwiać w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka – oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie. Skąd wzięła sie nazwa miejscowości? Dziewiętnastowieczny słownik języka polskiego autorstwa Samuela B. Lindego tłumaczy hasło krużlik, krużek

Centrum Szkła i Ceramiki w Krakowie
CENTRUM SZKŁA I CERAMIKI W KRAKOWIE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Położone na prawym brzegu Wisły Zabłocie już w średniowieczu odgrywało ważną rolę w życiu gospodarczym Krakowa. Działały tu kamieniołomy dostarczające wapień, cegielnie i port rzeczny – ważny punkt na trasie handlu wielicką solą. Szczególny rozwój Zabłocia przypadł na okres dwudziestolecia międzywojennego, gdy tereny te stały się przemysłowym zapleczem Krakowa. Funkcjonowały tu fabryki związane z przemysłem

Zamek w Zatorze
ZAMEK W ZATORZE, fot. J. Nowostawska-Gyalókay (MIK, 2015) CC BY SA 3.0

Zator, położony nad Skawą w Kotlinie Oświęcimskiej, istniał jako wieś już w XII w. Prawa miejskie nadał mu w 1292 r. książę cieszyński Mieszko.

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.