przeskocz do treści

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

Zagroda ze Staniątek w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie

Nieopodal klasztoru we wsi Staniątki pod Niepołomicami w 1855 r. została wzniesiona zagroda okołowa – zabudowania mieszkalne i gospodarcze zamknięto w czworoboku, tworząc tym samym wewnętrzny dziedziniec – miejsce prac gospodarczych. W latach 70. XX w. zagroda została zakupiona przez muzeum od jej ówczesnego właściciela, Karola Szewczyka, a następnie zrekonstruowana w skansenie z zachowaniem oryginalnej bryły i układu przestrzennego w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie.

ZAGRODA ZE STANIĄTEK W NADWIŚLAŃSKIM PARKU ETNOGRAFICZNYM W WYGIEŁZOWIE, fot. K. Pachla-Wojciechowska (MIK, 2012) CC BY SA 3.0

Chałupa jest podzielona na dwie części: izbę paradną (reprezentacyjną) o pobielonych ścianach i drewnianej podłodze, z meblami malowanymi farbą olejną na jasnoorzechowy kolor oraz obrazami religijnymi przyozdobionymi bibułkowymi, woskowanymi kwiatami, oraz izbę kuchenną o ścianach niebielonych i z klepiskiem, w której stał piec z zapieckiem (to na nim wyrastało w dzieży ciasto na chleb i wygrzewano pisklęta), kredens, „gwiazdy”, czyli papierowe, ażurowe wycinanki o prostych wzorach geometrycznych oraz drewniane zabawki.

W komorze znajdują się naczynia i sprzęty do przygotowywania i przechowywania żywności, żerdka na ubrania, kłusownicze paści na leśną zwierzynę oraz centryfuga do odwirowywania śmietany z mleka. W warsztacie stolarskim znalazły się tradycyjne narzędzia do wyrobu mebli, okien i drzwi.

W chlewikach i stajniach trzymano zwierzęta, w składzikach i pod wiatami stały urządzenia dziś już właściwie zapomniane, niegdyś ułatwiające pracę w gospodarstwie, np. żarna o napędzie korbowym, wialnia do czyszczenia zboża, tragacz, sieczkarnia ręczna do rżnięcia słomy na paszę, brusek do ostrzenia narzędzi, chomąta dla koni, drewniane jarzma dla krów, prasa do formowania rogów bydlęcych.


Autor: Karolina Pachla-Wojciechowska, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2012)

Zagroda ze Staniątek w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie

Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków,  2010

Powiat chrzanowski : Alwernia, Babice, Chrzanów, Libiąż, Alwernia : mapa turystyczna, skala 1 : 30 000
Wydawnictwo :  Kraków : COMPASS : na zlecenie Wydziału Promocji i Funduszy Pozabudżetowych Starostwa Powiatowego w Chrzanowie, wyd. I,  nr kat. 1-08-258
Miejsce wydania : Kraków, 2008

Muzeum w Chrzanowie : Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie
Autor : Henryka Haduch
Wydawnictwo : Muzeum w Chrzanowie, – 16, [2] s. : il. kolor. ; 21 cm
Miejsce wydania : Chrzanów, 2002

Gmina Babice
Wydawnictwo : projekt i druk PRESS Art. , foto AJ Plus  Foto Stec: Chrzanów, obraz: Zamek w Lipowcu: Maciej Świerz, [folder : historia i pozostałości, Babice dzisiaj, imprezy okolicznościowe), 6 s.
Miejsce wydania : [n.s.]

Mapa turystyczna : Gmina Babice : skala 1 : 14 000
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : COMPASS, wydawca: Urząd Gminy Babice, wyd. I, nr kat. 11-10-400, ISBN 978-83-7605-100-0
Miejsce wydania : Kraków, [n.s.]

Więcej niż Jura : przewodnik po ziemi chrzanowskiej
Autor : Piotr Grzegorzek
Wydawnictwo :  Amistad Sp. z .o. – Program PolskaTurystyczna.pl, wyd. 2, 128 s., [8] s. tabl. fot. kolor. : fot., mapy, pl., rys. ; 18 cm (Przewodnik Turystyczny)
Miejsce wydania : Kraków, 2008

Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki,  – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005

Zagroda ze Staniątek w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

dostępny

Dane teleadresowe:

adres: ul. Podzamcze 1, Wygiełzów, 32-551 Babice

gmina: Babice

powiat: chrzanowski

GPS: N: 50° 4' 31", E: 19° 26' 17"

gospodarz: Muzeum - Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec

www: http://www.mnpe.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 32 613 40 62

Obiekty w pobliżu:

Eksponaty z obiektu w serwisie Wirtualne Muzea Małopolski

zobacz
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.