W Dolinie Bystrej, między Kuźnicami a Kalatówkami, mieści się kompleks klasztorno-muzealny prowadzony przez siostry albertynki. Wyżej, na zboczach Krokwi, znajduje się pustelnia braci albertynów. Oba miejsca są związane z postacią św. Alberta Chmielowskiego. Adam Hilary Chmielowski (1845-1916), znany pod imieniem św. brata Alberta, był nie tylko społecznikiem, ale i malarzem. Został beatyfikowany w 1983 r., a sześć lat później kanonizowany przez papieża Jana Pawła II.

ZESPÓŁ ALBERTYŃSKI NA KALATÓWKACH W ZAKOPANEM, fot. M. Klag (MIK, 2000) CC BY SA 3.0

Założone przez św. brata Alberta Zgromadzenie Braci III Zakonu św. Franciszka z Asyżu Posługujących Ubogim zwane jest popularnie albertynami. Jako zgromadzenie laickie, zostało zatwierdzone przez arcybiskupa krakowskiego w 1928 r.

Kiedy pod koniec XIX w. brat Albert przyjechał po raz pierwszy do Zakopanego, by odwiedzić swego przyjaciela Stanisława Witkiewicza, zachwycony pięknem tatrzańskich krajobrazów postanowił wybudować tutaj pustelnię z kaplicą. Pomysł ten stał się realny, gdy grunt na ten cel ofiarował Władysław hr. Zamoyski. Wybrano miejsce przy ścieżce na Polanę Kalatówki. Budowę rozpoczęto w 1898 r. według projektu Stanisława Witkiewicza i jeszcze w tym samym roku dokonano poświęcenia klasztoru i kaplicy. W 1901 r. wzniesiona została mała pustelnia, w której zamieszkał brat Albert. Rok później bracia wybudowali na pobliskiej Śpiącej Górce drewniany klasztor, a ten przy drodze na Kalatówki oddali ss. albertynkom.

Klasztor sióstr albertynek został wzniesiony na wysokiej, kamiennej podmurówce z drewnianych bali i nakryty półszczytowymi, gontowymi dachami. Do klasztoru przylega kaplica pw. Świętego Krzyża, o planie zbliżonym do kwadratu. Jej wnętrze podzielono na dwie części: w jednej mieści się prezbiterium oddzielone od nawy balustradą, a w drugiej chór zakonny, otwarty trzema oknami do wnętrza kaplicy.

W przyklasztornym, górskim ogrodzie znajduje się niewielka pustelnia z 1901 r. Zamieszkiwał w niej św. brat Albert, a obecnie stworzono tutaj niewielkie muzeum poświęcone jego osobie i działalności.

Zbudowana w 1902 r. przez braci albertynów kaplica i niewielki klasztor były drewniane. W 1977 r. pustelnia wraz z kaplicą doszczętnie spłonęły. Zostały odbudowane w tym samym miejscu: wzniesione z kamienia klasztor i kaplica, przekryte półszczytowymi dachami krytymi gontem, nawiązują do tradycji stylu zakopiańskiego.

Tekst: B. Sanocka (2008)