przeskocz do treści

Pracownia lutnicza Mardułów w Zakopanem, fot. K. Schubert MIK 2019

Sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej w Tuchowie

Tuchów jest położony na wzgórzu nad Białą, na trasie z Tarnowa do Nowego Sącza. W XI w. żona Władysława Hermana, Judyta, ofiarowała go jako wieś królewską benedyktynom tynieckim. W ich posiadaniu pozostawał Tuchów aż do początku XIX w. Prawa miejskie uzyskał aktem króla Kazimierza Wielkiego w 1340 r. Do początku XVII w., m.in. dzięki odkryciu tutaj w XIV w. pokładów soli, miasto rozwijało się pomyślnie. Jego upadek w XVII w. spowodowały najazdy obcych wojsk oraz pożary i epidemie. Miasto rozwinęło się ponownie po II wojnie światowej i dzisiaj liczy ok. 7000 mieszkańców.

SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ TUCHOWSKIEJ W TUCHOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2005) CC BY SA 3.0

Na północnym skraju miasta wznosi się monumentalny kompleks tuchowskiego sanktuarium. Pierwszy kościół powstały w miejscu obecnego sanktuarium został wybudowany pod koniec XI w. przez benedyktynów tynieckich. W latach 80. XVII w., w związku z rosnącym ruchem pielgrzymkowym, wzniesiono nowy kościół, pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i św. Stanisława, który konsekrowano 8 września 1687 r. Wówczas powstał także murowany kompleks klasztorny. Po kasacie zakonu benedyktynów przez władze austriackie (1816) w kościele pracowali jezuici, potem księża diecezjalni, a w 1893 r. przejęli go redemptoryści. Rozbudowali oni sanktuarium, wznosząc m.in. wieżę o wysokości czterdziestu ośmiu metrów.

Barokowy kościół jest jednonawowy, z bocznymi kaplicami. Po jego południowej stronie rozciągają się zabudowania klasztoru, nad którymi góruje wieża mieszcząca w przyziemiu bramę. Barokowe i późnobarokowe wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII w. Ołtarz główny, zwieńczony promienistą glorią wykonał krakowski artysta Antoni Frączkiewicz (1741). Przypuszczalnie z jego warsztatu pochodzi również nieco późniejsza ambona. W ołtarzu głównym znajduje się cudowny wizerunek Matki Bożej Tuchowskiej, podarowany przypuszczalnie tutejszemu kościołowi przez jednego z tynieckich opatów. Powstał on na przełomie 1. i 2. ćwierci XVI w., jest namalowany temperą na lipowej desce. Obraz przedstawia Maryję z Dzieciątkiem na lewej ręce, trzymającą w prawej dłoni różę.

Pierwsze wzmianki o wyproszonych tutaj łaskach pochodzą z 1597 r. Napływ pielgrzymów, nawet spoza Polski, spowodował powołanie komisji, która w 1641 r. formalnie potwierdziła cudowność obrazu. Jego koronacji dokonano w 1904 r.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej w Tuchowie

Dzieje sztuki
Autor : Marian Kornecki
Publikowany : Województwo tarnowskie : monografia / pod red. Jadwigi Warszyńskiej ; Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie. Komisja Nauk Geograficznych, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, 1988, s. 167 – 177

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Tuchów i okolice
Autor: Józef Kozioł
Wydawnictwo: Roksana
Miejsce wydania: Krosno, 1999

Redemptoryści w Tuchowie: 1893-1993: praca zbiorowa
Red.: Stanisław Bafia, Jan Chaim, Stanisław Stańczyk
Wydawnictwo: Homo Dei
Miejsce wydania: Kraków, 1993

Pani Ziemi Tarnowskiej: sanktuarium Matki Bożej w Tuchowie 1597-1997: księga jubileuszowa
Red.: Stanisław Piecha
Wydawnictwo: Polskie Towarzystwo Teologiczne: Wydawnictwo Unum
Miejsce wydania: Kraków, 1998

Historia i kult figury Matki Bożej „od oczu” w kościele Nawiedzenia Najśw. Maryi Panny w Tuchowie
Red.: Kazimierz Plebanek
Wydawnictwo: [S.l.]: Archiwum, 2003 (Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów)
Miejsce wydania: Tuchów, 2003

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Malarstwo tablicowe w Małopolsce
Autor: Jerzy Gadomski
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 251-305

Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938

Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej w Tuchowie

Informacje praktyczne

Dostępność poza Dniami Dziedzictwa:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: ul. Wysoka 1, Tuchów

gmina: Tuchów

powiat: tarnowski

GPS: N: 49° 54' 2", E: 21° 3' 40"

gospodarz: Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Pannyi św. Stanisława Biskupa i Męczennika

www: http://www.klasztor.tuchow.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 14 632 72 00

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 Lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności | Jeśli nie oznaczono inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Małopolskiego Instytutu Kultury.